Kredyt po rozwodzie – kto spłaca raty?

Rozwód to zawsze trudne doświadczenie – emocjonalne, prawne i finansowe. Gdy w grę wchodzi kredyt hipoteczny lub konsumpcyjny zaciągnięty wspólnie przez małżonków, sytuacja potrafi się skomplikować jeszcze bardziej. Wielu ludzi dopiero po rozstaniu zaczyna zastanawiać się, kto właściwie odpowiada za spłatę rat po rozwodzie i czy możliwe jest „wypisanie się” z kredytu. Choć intuicyjnie mogłoby się wydawać, że wszystko dzieli się po połowie, prawo bankowe i cywilne mają na ten temat nieco inne zdanie.

Kredyt hipoteczny po rozwodzie – kto spłaca?

Wspólny kredyt hipoteczny nie znika wraz z orzeczeniem rozwodu. Podpisując umowę kredytową, oboje małżonkowie zobowiązują się solidarnie do spłaty całego zadłużenia. To oznacza, że bank ma prawo domagać się spłaty całej kwoty od każdego z kredytobiorców, niezależnie od tego, jak rozdzielono majątek w sądzie. Nawet jeśli sąd przyzna mieszkanie jednej osobie, druga nadal pozostaje dłużnikiem wobec banku – do momentu, aż nie zostanie podpisany nowy aneks do umowy lub kredyt nie zostanie przeniesiony na jedną stronę.

To często budzi frustrację, bo rozwód nie ma dla banku żadnego znaczenia prawnego. Dla instytucji finansowej liczy się wyłącznie treść umowy kredytowej, a nie zmiany w życiu prywatnym klientów. Bank nie analizuje orzeczenia o rozwodzie, lecz spłacalność rat. Jeśli jeden z byłych małżonków przestaje płacić, drugi musi przejąć pełną odpowiedzialność – inaczej konsekwencje poniosą oboje.

Czy można przepisać kredyt na jednego małżonka?

W teorii tak, ale w praktyce bank musi się na to zgodzić. Aby kredyt został przepisany na jedną osobę, trzeba udowodnić, że jest ona w stanie samodzielnie obsługiwać zobowiązanie. Bank analizuje wtedy zdolność kredytową, wysokość zarobków i historię spłat. Jeśli osoba przejmująca kredyt nie spełnia wymogów, instytucja po prostu odmówi.

W niektórych przypadkach pomaga dodatkowy współkredytobiorca, np. nowy partner lub członek rodziny, który wspólnie z byłym małżonkiem podpisze aneks do umowy. Niekiedy rozwiązaniem jest refinansowanie kredytu – zaciągnięcie nowego zobowiązania wyłącznie na jedną osobę i spłata starego kredytu wspólnego. To jednak wymaga spełnienia surowych warunków, a także poniesienia kosztów notarialnych, sądowych i bankowych.

Co z mieszkaniem po rozwodzie?

Jedną z najtrudniejszych kwestii pozostaje podział nieruchomości obciążonej kredytem. Jeśli mieszkanie kupiono wspólnie, obie strony są jego współwłaścicielami – nawet po rozwodzie. Najczęściej rozwiązaniem jest:

• sprzedaż nieruchomości i podział uzyskanych środków po spłacie kredytu,
• przejęcie mieszkania przez jednego z małżonków i spłata drugiego (zarówno w sensie majątkowym, jak i kredytowym),
• dalsze wspólne posiadanie mieszkania, gdy strony potrafią się porozumieć co do użytkowania i opłat.

W praktyce sprzedaż bywa najłatwiejszym sposobem wyjścia z impasu, szczególnie jeśli relacje między byłymi partnerami są napięte. Wtedy bank otrzymuje pełną spłatę, a małżonkowie dzielą się pozostałą kwotą zgodnie z ustaleniami.

Kredyt a rozwód – co, gdy małżonek nie spłaca rat?

To niestety częsty scenariusz. Bank nie będzie dociekał, kto „miał płacić” po rozwodzie. Jeśli jedna osoba unika obowiązku, drugi kredytobiorca musi spłacać raty, by nie doprowadzić do wpisu do rejestru dłużników czy egzekucji komorniczej. W takiej sytuacji można wystąpić do sądu z pozwem o zwrot części zapłaconych rat od byłego małżonka – to tzw. roszczenie regresowe.

Jednak dochodzenie swoich praw wymaga czasu, pieniędzy i cierpliwości. W praktyce wielu ludzi rezygnuje z procesu, by uniknąć długotrwałego konfliktu. Warto więc – jeszcze przed rozwodem – zawrzeć ugodę lub porozumienie notarialne, które jasno określi, kto i w jakim zakresie odpowiada za kredyt.

Zobacz również:

Konkurs GoWork.pl „Sygnalista – ważna rola” – atrakcyjne nagrody czekają!

Oszczędzanie na emeryturę: Przegląd najlepszych strategii

Kredyt po rozwodzie a rozdzielność majątkowa

Jeśli rozdzielność majątkowa została ustanowiona wcześniej, np. w formie intercyzy, sytuacja jest prostsza. Wtedy każdy z małżonków odpowiada wyłącznie za swoje zobowiązania. Jeśli jednak kredyt został zaciągnięty wspólnie przed podpisaniem intercyzy, rozdzielność nie zwalnia nikogo z obowiązku spłaty – dopóki nie zostanie zmieniona umowa z bankiem.

Warto pamiętać, że nawet jeśli małżonkowie żyją osobno, ale formalnie nie doszło jeszcze do rozwodu, bank nadal traktuje ich jako jedną jednostkę finansową. To oznacza, że wspólne dochody mogą podwyższać zdolność kredytową, ale też zwiększają wzajemną odpowiedzialność.

Jak się zabezpieczyć przed problemami z kredytem po rozwodzie?

Najrozsądniej myśleć o tym już na etapie zawierania małżeństwa lub podpisywania umowy kredytowej. Warto rozważyć ustanowienie rozdzielności majątkowej jeszcze przed zakupem nieruchomości – wówczas każdy kredyt będzie w pełni indywidualny. Dobrym pomysłem jest również sporządzenie pisemnego porozumienia między małżonkami, które określa zasady spłaty rat w razie rozstania. Choć dla banku taki dokument nie jest wiążący, może być podstawą do późniejszych rozliczeń.

Zawsze warto też prowadzić dialog z bankiem. Wiele instytucji umożliwia renegocjację warunków, wydłużenie okresu kredytowania lub czasowe zawieszenie spłaty w trudnych sytuacjach życiowych. Unikanie kontaktu z bankiem to najgorsze możliwe rozwiązanie – prowadzi do kar, odsetek i utraty zdolności kredytowej na długie lata.