Czym jest inflacja? Jakie są jej przyczyny i skutki?

W Polsce o inflacji mówi się dużo, bo i wzrost cen na sklepowych półkach jest zatrważający. Ceny rosną zresztą w wielu innych sektorach gospodarki. Przeanalizujmy, czym dokładnie jest inflacja, dlaczego jest ona obecnie tak duża i jakie mogą być tego skutki. 

Czym jest inflacja?

Najprościej mówiąc, inflacją nazywamy spadek wartości pieniądza. Jest to zarazem zjawisko całkowicie naturalnym we współczesnej gospodarce, ponieważ w obrocie zwiększa się ilość pieniędzy. Podczas stabilnej sytuacji w państwie, inflacja nie jest więc właściwie odczuwalna przez konsumentów. Jeśli jednak za taką samą ilość pieniędzy nie możemy kupić podobnej ilości produktów bądź usług, to zaczynają się problemy. 

Jak obliczamy inflację?

Najważniejszym w obliczaniu inflacji jest wskaźnik CPI, czyli indeks cen konsumpcyjnych. Aby uzyskać aktualne dane, należy wziąć pod lupę ceny obowiązujące na rynku detalicznym w danym miesiącu z podziałem na kategorie (np. żywność i napoje bezalkoholowe, odzież, kosmetyki).

Rodzaje inflacji

Ponieważ ceny rosną w Polsce bardzo szybko i o inflacji słyszymy niemal nieustannie, warto zapoznać się również z rodzajami tego zjawiska. Najczęściej stosowany podział, jaki możemy wyróżnić, jest ten ze względu na tempo i przedstawia się on następująco:

• deflacja – inflacja ujemna;
• inflacja pełzająca (nie przekracza 5% w skali roku);
• inflacja umiarkowana nazywana też kroczącą (między 5 a 10% rocznie);
• inflacja galopująca (wzrost cen o 10% w skali roku),
• hiperinflacja (w skali miesiąca ceny wzrastają powyżej 150%).

Innym podziałem jest ten ze względu na przyczynę i wyróżnić tu możemy:

• inflację popytową (pieniężną), która powstaje w wyniku nadmiernego popytu w stosunku do podaży i objawia się nadmierną ilością pieniędzy;
• inflację kosztową, w której na wzrost cen wpływają wyższe koszty produkcji;
• inflację strukturalną. W tym wypadku producenci nie są w stanie nadążyć za zmianami strukturalnymi produkcji w obliczu zmieniającej się gospodarki krajowej. Przyczyn tego zjawiska należy szukać wśród problemów z importem niezbędnych produktów, braków kadrowych czy niewykorzystaniem nowoczesnej technologii. 

Przyczyny inflacji

Trudno wyłuszczyć tylko jedną przyczynę błyskawicznie rosnących cen produktów i usług, ponieważ powody inflacji zwykle są bardzo złożone. Mogą wynikać jednocześnie z procesów lokalnych, jak i globalnych. 

Możemy jednak przyjąć, że najczęstsze przyczyny inflacji to:

• wzrost cen surowców energetycznych,
• ograniczona podaż dóbr,
• nadmierna ilość pieniądza w gospodarce,
• deficyt budżetowy, który musi być finansowany przez państwo,
• podwyżki podatków.

Do tego powinniśmy dodać wydarzenia, które rozegrały się w ostatnich latach, takie jak pandemia COVID-19, a co za tym idzie długotrwałe zamrożenie gospodarki, kilka tarcz osłonowych i wypuszczenie nowych pieniędzy. Nie bez znaczenia jest również wojna na Ukrainie, która zachwiała poczuciem bezpieczeństwa i gospodarką całej Europy.

Zobacz też: Doradca finansowy – ile zarabia? | Jak zostać komornikiem?

Skutki inflacji

O skutkach inflacji przekonujemy się każdego dnia, kiedy sięgamy do swoich portfeli, sprawdzamy stan naszych oszczędności czy staramy się utrzymać swoją firmę. Coraz większe problemy z utrzymaniem płynności finansowej mają zarówno przedsiębiorcy (co widać po kolejno upadających firmach), jak i pracujący na etacie. Dla jednych i drugich przyszłość wydaje się niestabilna. 

Wynikiem dużej inflacji są zatem:

• wyższe dochody nominalne, nieprzekładające się na faktyczną wartość pieniądza,
• spadek zaufania do pieniądza,
• ograniczenia produkcji,
• naciski pracowników na wzrost wynagrodzenia, a czasem nawet strajki,
• brak stabilności w prowadzeniu własnej działalności gospodarczej,
• spadek wartości oszczędności. 

Jeśli któryś z powyższych problemów dotyka nas osobiście, możemy czuć się zagubieni i zestresowani. Zobaczmy, co możemy zrobić, żeby zachować posiadane oszczędności.

Jak zabezpieczyć swoje pieniądze przed inflacją?

Zdajemy sobie z pewnością sprawę, że przechowywanie pieniędzy w domu, na koncie oszczędnościowym, a nawet na lokacie może przynieść straty, kiedy mamy do czynienia z wysoką inflacją Specjaliści radzą zatem, aby rozważyć zakup:

• złota inwestycyjnego,
• nieruchomości (ich wartość zawsze rośnie, a zyski z najmu są pewnym wsparciem dla budżetu),
• obligacji Skarbu Państwa (zyski i wypłacalność gwarantowane są przez Skarb Państwa, a nasz kapitał nie musi być wcale wielki),
• akcji (najbardziej opłacalne, ale też wymagające dużej wiedzy i niosące wysokie ryzyko zajęcie),
• walut obcych (najbardziej stabilny jest dolar i euro).